17 kwietnia 2016

Życie O'Haru

Reżyseria: Kenji Mizoguchi Alternatywny tytuł: The Life of Oharu / Saikaku ichidai onna Produkcja: Japonia, 1952 Długość: 2 godz. 28 min.


Japonia końca XVII wieku. Oharu córka samuraja Shinzaemona Okui służy na cesarskim dworze w Kioto. Wbrew konwenansom zakochuje się w pochodzącym z niższej klasy społecznej Katsunosuke. Kochankowie zdając sobie sprawę, że nigdy nie uzyskają pozwolenia na pobranie się postanawiają uciec, jednak o ich romansie szybko dowiadują się władze. Oharu wraz z rodzicami zostają za karę wygnani z miasta, a Katsunosuke stracony. Na wygnaniu Oharu spotyka posłańca daimyo Harutaki Matsudaira poszukującego spełniającej surowe wymagania swego pana kandydatki na konkubinę. Po naciskach ze strony ojca Oharu godzi się zostać konkubiną Harutaki i niedługo później rodzi mu upragnionego dziedzica. Gdy w końcu dziewczyna zaczyna akceptować rolę konkubiny doradcy daimyo postanawiają odesłać ją z powrotem do rodziców przekonani o jej negatywnym wpływie na zdrowie Harutaki. W domu jednak zaskoczony i rozczarowany powrotem córki Shinzaemon sprzedaje Oharu do domu rozrywek w Shimabara, by spłacić swoje długi. Po powrocie z Shimabary rodzice oddają dziewczynę pod opiekę bogatego kupca Kahei Sasaya i jego żony, którzy choć początkowo przyjmują Oharu jak własną córkę, gdy tylko dowiadują się o jej pracy w domu rozrywek szybko zmieniają swoją postawę co w rezultacie zmusza Oharu do opuszczenia ich domu. Jednak niedługo później szczęście uśmiecha się znów do Oharu gdy młody wytwórca wachlarzy Yakichi Ogiya nie bacząc na przeszłość dziewczyny żeni się z nią. Małżeństwo nie trwa jednak długu, gdyż Yakichi ginie z rąk złodzieja. Pozbawiona przez rodzinę męża środków do życia Oharu chce zostać mniszką jednak ciągnąca się za nią przeszłość znów staje jej na drodze w wyniku czego zostaje żebraczką, a następnie prostytutką.


Oparty na powieści Ihary Saikaku Życie kochliwej kobiety (Kōshoku Ichidai Onna) film Kenji Mizoguchiego skupia się przede wszystkim na sytuacji kobiet w patriarchalnym społeczeństwie ukazując panującą w nim obłudę oraz stosowanie podwójnych wobec kobiet i mężczyzn standardów. 


Oharu poznajemy w momencie gdy jej życie, jak się zdaje, dosięgnęło już dna. Jako pięćdziesięcioletnia prostytutka zmaga się z utrzymaniem się przy życiu próbując z mizernym skutkiem zdobyć klientów. Nie spodziewa się już niczego dobrego od życia godząc się ze swoim losem. Podążając za odgłosami dzwonów trafia do świątyni gdzie wśród wyrzeźbionych posągów Buddy odnajduje twarz przypominającą jej ukochanego Katsunosuke. Oddając się wspomnieniom Oharu wraca do dnia w którym przyznała mu się do swoich uczuć i w którym zaczął się jej stopniowy upadek. 


Oharu nigdy nie jest wolna zawsze będąc wiązana przez sztywne zasady obowiązujące jej klasę i płeć. Przeciwieństwie do mężczyzn, którzy w obrazie Mizoguchiego często bez większych konsekwencji są w stanie naginać bądź bezpardonowo przekraczać granice społecznych konwenansów wykorzystując przy tym swoją przewagę materialną czy też status społeczny, kobiety mają o wiele mniejsze pole manewru. Ich wartość sprowadza się do walorów rozrodczych bądź odgrywania roli ozdoby przy boku męża. O wartości kobiety stanowi jej uroda i możliwość posiadania dzieci. Nie mogąca mieć dzieci żona daimyo Harutaki Matsudaira odsuwna jest na bok przez męża zafascynowanego piękną Oharu, która dała mu mu upragnionego dziedzica wypełniając tym samym powiężoną jej rolę jako kobiety. Przykładne wypełnianie tej roli nie chroni jednak Oharu przed odesłaniem do rodziców i odebraniem dziecka, jak również pozwala doradcom Harutaki na jej nieadekwatne wynagrodzenie wbrew przyjętym konwenansom. Drogę do takiego pogwałcenia społecznych zasad toruje nie tylko to, że Oharu jest kobietą ale także o wiele niższy status jej rodziny. Sprzedanie po powrocie Oharu przez ojca do domu rozkoszy uwypukla fakt, że choć kobietom przysługiwały większe przywileje w stosunku do członków niższych klas to same jednak należały do swego rodzaju podklasy w ramach własnej klasy społecznej. 


Oharu, jak wiele bohaterek filmów Mizoguchiego, nie buntuje się bezpośrednio przeciwko niesprawiedliwemu systemowi. Nie ma ona ambicji, by go zburzyć poprzestając jedynie na podkreślaniu jego niesprawiedliwość zadając jednocześnie pytanie o to czemu istnieje on w takiej opresyjnej wobec jednostki, a w szczególności kobiet formie.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz